Aldur: 5-12 ára
Tími: þrjár kennslustundir fyrstu viku skólaársins og síðan ein til tvær kennslustundir á tveggja vikna fresti yfir árið. Í lok skólaárs þarf a.m.k. 8 kennslustundir til úrvinnslu og kynningar.
Markmið: að rannsaka lífbreytileika á litlu afmörkuðu svæði í nágrenni við eða á skólalóðinni. Einnig er fylgst með breytingum sem verða á svæðinu yfir skólaárið.
Efni og áhöld: hælar til þess að afmarka svæði, myndavél eða snjallsími, tölvur eða Ipad, fræðibækur og vefsíður um lífverur, stækkunargler, smásjá, hitamælir, lítil ílát undir sýni, karton og litir eða tölvur og glærugerðarforrit.
Framkvæmd
Ræðið verkefnið og börnin velti fyrir sér hvað þau muni finna. Nemendum er skipt í 3–4 manna hópa. Hver hópur velur sér reit, gott er að reitirnir séu ólíkir a.m.k. tvær gerðir gróðurlenda/vistkerfa.
Vistkerfi er allar lífverur og allir umhverfisþættir sem finnast á ákveðnu afmörkuðu svæði. Athugið að vistkerfi geta verið stór eins og skógur, mýri eða mólendi en einnig smá eins og það sem leynist undir gangstéttarhellu, stórt tré á eða í nágrenni skólalóðar og jafnvel er hægt að tala um að beð í skipulögðum garði sé lítið manngert vistkerfi. Í upphafi helga nemendur sér svæði ca. 1 fermetra og afmarka það með því að reka niður hæla eða taka mynd af svæðinu, þannig að hægt sé að finna aftur nákvæmlega saman staðinn. Reiturinn er rannsakaður, hvaða lífverur finna nemendur? Myndir teknar af svæðinu og af því sem nemendum finnst áhugavert. Hitastig úti og í jarðvegi er mælt. Jarðvegssýni tekið og skoðað í smásjá inni í skóla stofu, greinið tegundir, skráið niðurstöður og skoðið myndir sem teknar voru á svæðinu.
Upplagt að hafa umræður. Hvaða tegundir fundust? Hvað kom á óvart? Hægt er að hafa greininguna ólíka eftir aldurstigum t.d. fyrir yngri börn gæti greiningin verið „lítil planta með fjólubláum og gulum blómum“ en eldri nemendur finna nafn á tegundinni „Þrenningarfjóla (viola tricolor)“. Reiturinn skoðaður á tveggja vikna fresti. Ljósmynd tekin í hvert skipti og aðstæður kannaðar, eru breytingar eða nýjar tegundir? Hitastig mælt úti og í jarðvegi. Allar mælingar og breytingar skráðar niður og ræddar. Hóparnir bera saman niðurstöður sínar.
Í lok vetrar (í maí eða júní) er samantekt, nemendur undirbúi kynningu á sínum reit og búa til annað hvort veggspjald eða glærusýningu. Í kynningunni þarf að koma fram hvaða lífverur voru í reitnum, hvaða breytingar urðu á tímabilinu (veður, jarðvegshiti, vöxtur og aukning tegunda). Myndir settar upp í tímalínu.
Eftir kynningar bera hóparnir saman niðurstöður sínar. Ræða mun á milli svæða. Ætli niðurstöðurnar yrðu aðrar í löndum annars staðar í heiminum, þar sem er hlýrra eða kaldara loftslag?
Styttri útgáfa af verkefninu er að fara í eitt skipti á ákveðið svæði og gera rannsókn og kynningu.
Verkefnið birtist áður í bókinni Lifandi náttúra – Lífbreytileiki á tækniöld
Ítarefni: Fræðibækur og vefir um plöntur, smádýr og fugla.