Náttúruverndarsamtök Suðurlands og Landvernd kæra nýtt framkvæmdaleyfi vegna Brúarvirkjunar og krefjast stöðvunar framkvæmda. Samtökin telja að málsmeðferð Bláskógabyggðar við veitingu nýs framkvæmdaleyfis sé andstæð lögum og að á henni séu bæði form- og efnisannmarkar sem eigi að leiða til ógildingar. Krafa samtakanna um stöðvun framkvæmda byggir m.a. á frétt í Morgunblaðinu frá í gær (26. mars 2018) um að byrjað verði að setja niður vinnubúðir á virkjunarstað í þessari viku og að strax eftir páska muni starfsmenn Ístaks hefjast handa um framkvæmdir.
Í Morgunblaðinu hinn 26. mars 2018 kom fram að Sigurður Ingi Jóhannesson samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra hafi tekið fyrstu skóflustungu að byggingu Brúarvirkjunar í Árnessýslu í liðinni viku. Kærufrestur framkvæmdaleyfis Bláskógabyggðar er ekki liðinn. Í fréttinni var jafnframt haft eftir Ingólfi Margeirssyni landeiganda á Brú að nú sé „virkjað í sátt við náttúru og samfélag„ og að framkvæmdin hafi „mjög lítil áhrif á umhverfið„ þar sem um rennslisvirkjun sé að ræða með „litla inntakstjörn„. Allt hið skáletraða er rangt hjá landeigandanum.
Brúarvirkjun virkjar rennsli Tungufljóts í uppsveitum Árnessýslu. Fljótið er meðal mestu lindáa Íslands en þær eru sjaldgæfar á heimsvísu og hafa hátt náttúruverndargildi. Rétt við framkvæmdasvæðið er eitt aðalvatnstökusvæði Bláskógabyggðar og því eru miklir almannahagsmunir í húfi. Framkvæmdasvæðið er ósnortið, á náttúruminjaskrá og þar er að finna náttúrlegan birkiskóg og votlendi, sem njóta sérstakrar verndar skv. 61. gr. náttúruverndarlaga nr. 60/2013. Framkvæmdin sjálf felur í sér byggingu um 600 m langrar og allt að 12 m hárrar stíflu og gerð tæpra níu hektara uppistöðulóns í landi Haukadals, auk nýs vegar, veituskurða og raflínu um 20 km leið. Að nefna svo umfangsmikið uppistöðulón „tjörn„ er fjarstæðukennt og virðist vera vísvitandi blekking.
Í áliti Skipulagsstofnunar segir að „helstu neikvæðu áhrif fyrirhugaðrar framkvæmdar felist í breyttri ásýnd fyrirhugaðs framkvæmdasvæðis… Að framkvæmdum loknum mun svæðið einkennast af misumfangsmiklum mannvirkjum og verulega skertu rennsli í Tungufljóti á um þriggja km löngum kafla… sjónræn áhrif á þá ferðamenn sem leggja leið sína upp með Tungufljóti frá núverandi þjóðvegi munu verða mjög neikvæð. …áhrif á ásýnd og landslag fyrirhugaðra framkvæmda verða talsvert neikvæð.„ Þá segir í álitinu að „Áhrif á gróður verða því staðbundið talsvert neikvæð.„ Landeigandinn sem á að gæta fjárhagslegra hagsmuna, Margeir Ingólfsson, fer því líka með rangt mál hvað varðar áhrif á náttúruna.
Þá er ljóst að engin sátt ríkir um framkvæmdina. Þannig kærðu þrenn félagasamtök fyrra framkvæmdaleyfið frá í nóvember sl., sbr. einnig aðild Náttúruverndarsamtaka Suðurlands að kæru dags. 26. mars 2018 á nýja framkvæmdaleyfinu, sem gefið var út 21. febrúar sl. og auglýst 2. mars sl.
Samtökin krefjast ógildingar framkvæmdaleyfisins m.a. vegna þess að ekki hafi verið sýnt fram á að brýnir almannahagir krefjist framkvæmdarinnar, eins og þarf að gera þegar náttúruminjum sem njóta verndar er eytt. Þá telja samtökin Bláskógabyggð hafa brotið rannsóknarreglu stjórnsýsluréttar með því að fullnægja ekki rannsóknaskyldu á mögulegum áhrifum framkvæmdarinnar á eitt helsta vatnsból sveitarfélagsins. Samtökin benda ennfremur á að jarðfræðirannsóknir séu afar takmarkaðar, m.a. hvað varðar lekt, sprungur og misgengi innan framkvæmdasvæðisins og hvað varðar hugsanleg áhrif framkvæmdanna á grunnvatnskerfi Geysissvæðisins. Þá telja samtökin framkvæmdina vera í algerri andstöðu við ákvæði gjafabréfs Kristian Kirk sem ánafnaði Skógrækt ríkisins jörðina Haukadal til friðunar og skógræktar. Viðtakandi gjafagernings er bundinn af skilyrðum gefanda samkvæmt íslenskum samningarétti og því telja samtökin óleyfilegt að eyða a.m.k. fimm hekturum af birkiskógi.
Stöðvunarkrafa og kæra samtakanna vegna nýs framkvæmdaleyfis má finna hér að neðan.
Nánari upplýsingar veitir Snorri Baldursson, stjórnarmaður í Landvernd, í síma 897 9975.
