Villtasta prósentið – Víðerni Íslands

Drynjandi er einn af þeim fossum sem mun þurrkast upp ef af Hvalárvirkjun verður, landvernd.is
Íslendingar eru vörslumenn um 42% af allra villtustu víðernum Evrópu. Víð­erni Íslands eru ein­stök á heims­mæli­kvarða og þarfn­ast vernd­ar, bæði nátt­úr­unnar vegna og okkar sjálfra.

Grein eftir Snæbjörn Guðmundsson, fyrrum formann Landverndar.

Íslendingar eru vörslumenn 42% af villtustu víðernum Evrópu. Víð­erni Íslands eru ein­stök á heims­mæli­kvarða og þarfn­ast vernd­ar, bæði nátt­úr­unnar vegna og okkar sjálfra

Greinin er sú fyrri af tveimur um íslensk víð­erni í alþjóð­legu sam­hengi og ábyrgð Íslend­inga sem vörslu­manna 42% af allra villt­ustu víð­ernum Evr­ópu. Víð­erni Íslands eru ein­stök á heims­mæli­kvarða og þarfn­ast vernd­ar, bæði nátt­úr­unnar vegna og okkar sjálfra.

Greinin birtist fyrst í Kjarnanum þann 15. febrúar 2019. 

Mað­ur­inn og víð­ernin

Mað­ur­inn hefur frá alda öðli reynt að skilja sig frá nátt­úr­unni og ná valdi yfir henni. Það er á margan hátt hluti af til­veru okkar sem dýra­teg­undar að brjóta undir okkur gang­verk nátt­úr­unnar en síð­ustu aldir hefur valdið auk­ist í sífellu og nú eru afleið­ingar þess að koma í ljós um víða ver­öld. Um leið eru menn að átta sig aftur á því að þeir eru hluti af nátt­úr­unni og finna æ betur til aðdrátt­arafls henn­ar. Þar hafa óbyggðir og villt víð­erni einna mesta gild­ið, bæði í sjálfum sér, sem lítt eða ósnortin nátt­úru­leg kerfi, þar sem ferli nátt­úr­unnar fá að þró­ast og vinda sér fram án afskipta manns­ins, en einnig hafa óbyggð­irnar sér­stakt gildi fyrir okkur mann­fólkið því við virð­umst hafa með­fædda þrá eftir ein­veru og kyrrð ósnort­innar nátt­úru.

Í óbyggðum er hægt að njóta nátt­úr­unnar án trufl­un­ar, til dæmis af umferð vél­knú­inna öku­tækja og því eru þau afar mik­il­væg fyrir nátt­úru­upp­lifun manns­ins. Það má kannski best merkja á því gríð­ar­mikla aðdrátt­ar­afli sem óbyggð víð­erni hafa fyrir nátt­úru­ferða­mennsku út um allan heim. Og þar gildir að því ósnortn­ara eða villt­ara, þeim mun meira er gildi svæð­anna fyrir ferða­menn. Á Íslandi kemur þetta fram í því að mik­ill meiri­hluti ferða­manna sem hingað koma nefna nátt­úr­una sem aðal­á­stæðu fyrir ferða­lag­inu.

Gengið hefur verið jafnt og þétt á villt og óbyggð víð­erni, það sem kallað er „wild­erness“ upp á ensku, í nútím­an­um. Óbyggð víð­erni hafa þannig skroppið ógn­væn­lega saman síð­ustu ára­tugi um allan heim og er ástandið orðið svo alvar­legt víða um lönd að fá eða engin slík eru eftir í heilu þjóð­ríkj­un­um. Í Evr­ópu er verið að reyna að snúa þró­un­inni við með end­ur­heimt óbyggðra og villtra nátt­úru­svæða en eðli­lega mun taka langan tíma, jafn­vel manns­aldra, að gera þau jafn­villt og þau hefðu verið frá nátt­úr­unnar hendi. Sem dæmi um hve langt mann­gerv­ing umhverf­is­ins hefur gengið þá finn­ast nú fá ósnortin vatns­föll í Mið-­Evr­ópu, sem ekki hafa verið stífluð eða umturnað á ein­hvern hátt. Og jafn­vel á tímum vit­und­ar­vakn­ingar um nátt­úr­una fækkar þeim samt enn stöðugt ár frá ári í álf­unni, sem og raunar um allan heim, einkum vegna ágangs og ásóknar iðn­aðar í nátt­úru­auð­lind­ir. Þess­ari miklu óheilla­þróun þarf að snúa við því án nátt­úr­unnar og óbyggðra víð­erna glötum við bæði stórum hluta af sjálfi okkar sem viti bor­innar dýra­teg­undar en einnig missum við frá okkur ótal auð­lindir og tæki­færi sem við getum aðeins sótt í óspillta og hreina nátt­úru.

Íslensk víð­erni

Hér á Íslandi hefur nátt­úru­vernd löngum snú­ist um hrein og klár við­brögð við sókn orku­fyr­ir­tækja og ann­arra inn á ósnortin svæði þar sem vatns­föll og margs konar nátt­úruperlur liggja und­ir. Því miður hefur oft gengið erf­ið­lega að koma nátt­úru­vernd­inni í það horf að vera fyr­ir­byggj­andi, þar sem svæði eru frið­lýst áður en sú hætta kemur upp að þau verði eyði­legg­ingu að bráð. Mik­il­vægur hluti slíkra aðgerða væri að leggja til frið­lýs­ingu stórra óbyggðra og villtra svæða, svo­kall­aðra „óbyggðra víð­erna“.

Sam­kvæmt 5. grein nátt­úru­vernd­ar­laga frá 2013 eru „óbyggð víð­erni“ skil­greind sem „svæði í óbyggðum sem er að jafn­aði a.m.k. 25 km2 að stærð eða þannig að hægt sé að njóta þar ein­veru og nátt­úr­unnar án trufl­unar af mann­virkjum eða umferð vél­knú­inna far­ar­tækja og í a.m.k. 5 km fjar­lægð frá mann­virkjum og öðrum tækni­legum ummerkj­um, svo sem raf­lín­um, orku­verum, miðl­un­ar­lónum og upp­byggðum veg­um.“ Frið­lýsa má stór land­svæði þar sem ummerkja manns­ins gætir lítið sem ekk­ert og nátt­úran fær að þró­ast án álags af mann­legum umsvifum og á frið­lýs­ingin að miða að því að varð­veita ein­kenni svæð­is­ins. Þetta á sér alþjóð­lega skírskotun en óbyggð víð­erni sam­svara flokki Ib, óbyggðir (e. wild­erness area), í flokk­un­ar­kerfi IUCN, Alþjóð­legu nátt­úru­vernd­ar­sam­tak­anna. Til flokks Ib telj­ast svæði sem venju­lega eru stór og bera jafnan óveru­leg sýni­leg ummerki um umsvif manns­ins. Þar er ekki var­an­leg eða umtals­verð búseta og verndun og stjórnun svæð­anna miðar að því að varð­veita nátt­úru­legt ástand þeirra. Sam­kvæmt gild­andi íslenskum nátt­úru­vernd­ar­lögum eru engar gildar ástæður fyrir því að óbyggð víð­erni séu ein­göngu í rík­is­eign, líkt og meg­in­reglan er með þjóð­garða, en stór land­svæði á Íslandi eru í einka­eign. Ekk­ert er því til fyr­ir­stöðu að frið­lýsa óbyggð víð­erni í einka­eign.

Óbyggð víð­erni á Íslandi sem upp­fylla við­mið um lág­marks­stærð eru um eða yfir 50 tals­ins en svæðin eru eðli­lega verð­mæt­ari eftir því sem þau eru stærri. Stærstu óbyggðu víð­erni lands­ins hafa frá upp­hafi byggðar verið á mið­há­lend­inu enda hefur lítið verið þangað að sækja fyrir flesta og erfitt með sam­göng­ur. Því hafa þau lítið spillst af ágangi manns­ins. Hálendið hefur þó síðan um miðja síð­ustu öld verið klofið af vega­slóðum um Kjöl og Sprengisand, og síð­ustu ára­tugi hafa frek­ari vega­gerð, stór­virkj­ana­fram­kvæmdir og raf­línu­lagnir bútað víð­ernin þar enn frekar nið­ur. Enn eru þó víð­feðm óbyggð víð­erni á mið­há­lend­inu, einkum umhverfis stóru jöklana fjóra, Vatna­jök­ul, Hofs­jök­ul, Lang­jökul og Mýr­dals­jök­ul.

Utan mið­há­lend­is­ins eru hins vegar miklu færri og minni óbyggð víð­erni. Þau umfangs­mestu utan hálend­is­ins liggja á Norð­aust­ur­landi, á heið­unum upp af Þistil­firði og Bakka­flóa, en næst­stærstu óbyggðu víð­ernin eru nyrst á Vest­fjörð­um, umhverfis Dranga­jökul og á Horn­strönd­um. Þetta svæði er nefnt Dranga­jök­ul­svíð­erni (kort 1) í nýút­kominni skýrslu, sem ráð­gjafa­stofan Environ­ice tók saman fyrir nátt­úru­vernd­ar­sam­tökin ÓFEIGU. Sam­felld óbyggð víð­erni umhverfis Dranga­jökul norður um Horn­stranda­friðland eru um 1.430 km2, eða 1,4% af flat­ar­máli Íslands.

Kort 1. Drangajökulsvíðerni, landvernd.is

Íslensk víð­erni í alþjóð­legu sam­hengi

En vægi óbyggðra víð­erna felst ekki bara í stærð ein­stakra svæða heldur er ekki síður mik­il­vægt að leggja ein­hvers konar mat á gæði þeirra, til dæmis hvað varðar fjöl­breyti­leika nátt­úru­gæða og mann­lífsminja eða fjar­lægð frá byggðum og umferð­ar­þungum veg­um. Því miður er vinna hér á landi við að kort­leggja og meta á skipu­legan hátt gæði íslenskra víð­erna allt of skammt á veg komin og engin opin­ber íslensk gögn hafa verið gefin út um þetta mik­il­væga atriði.

Sem betur fer má nýta alþjóð­leg gögn í fag­lega og hlut­læga umfjöllun um íslensk víð­erni. Árið 2013 kom út viða­mikil skýrsla um óbyggð víð­erni í Evr­ópu sem nefn­ist Wild­erness reg­ister and ind­icator for Europe (Kuiters o.fl. 2013). Þetta er fyrsta sam­evr­ópska verk­efnið þar sem tekið er saman heild­ar­yf­ir­lit yfir hversu villt Evr­ópa er. Öll Evr­ópa utan austasta hlut­ans (Rúss­lands, Hvíta-Rúss­lands, Úkra­ínu, Móldóvu og Kákasus­land­anna) var kort­lögð á sam­ræmdan hátt og mat lagt á fjóra þætti sem saman gefa ákveð­inn mæli­kvarða á hversu villt nátt­úran er á hverjum stað í álf­unni. Þessir þættir eru (1) nátt­úru­legt ástand lands, (2) fjar­lægð frá byggð og öðrum mann­gerðum þátt­um, (3) aðgengi að við­kom­andi land­svæði og (4) hversu greið­fært lands­lagið er. Land­svæði álf­unnar var skipt upp í eins fer­kíló­metra reiti og fékk hver reitur stig eftir mats­þátt­unum fjórum sem svo var steypt í eina tölu á skal­anum 0-100. Allt land­svæði Evr­ópu var met­ið, ekki aðeins óbyggð víð­erni, en það var gert til að bera saman heild­ar­þurr­lendi álf­unn­ar, bæði þau svæði sem þegar eru friðuð en líka til að draga fram svæði sem eru verð­mæt en hafa ef til vill ekki enn verið frið­uð.

Kort 2a. Víðerni í Evrópu, landvernd.is
Kort 2a. Víðerni Evrópu. Kort unnið fyrir Ófeigu, náttúruverndarsamtök.

Nið­ur­stöður mats­ins sjást á kortum 2a og 2b (European Wild­erness Cont­inuum Map) og sést greini­lega á þeim hversu villt Ísland er í sam­an­burði við meg­in­land Evr­ópu. Á fyrra Evr­ópu­kort­inu táknar blái lit­ur­inn þau svæði sem eru metin hæst í álf­unni en gráu svæðin þau sem eru metin lítið eða ekki villt.

Kort 2b. Víðerni Evrópu, landvernd.is
Kort 2b. Villtustu víðerni Evrópu. Kort unnið fyrir Ófeigu, náttúruverndarsamtök.

 

Á seinna kort­inu eru svo dregin fram þau svæði sem eru allra villt­ust í álf­unni, þannig að dökk­bleiku reit­irnir tákna villtasta 1% af heild­ar­land­svæði álf­unn­ar, milli­bleikir reitir tákna villt­ustu 5% og ljós­bleikir reitir eru villt­ustu 10%.

Á Evr­ópu­kort­inu sést mjög vel að Ísland er að stórum hluta í efstu pró­sent­unum þegar kemur að grein­ingu villtra svæða í álf­unni.

Þetta sést raunar enn betur ef Ísland er skoðað í hærri upp­lausn (kort 3a og 3b). Þessi sam­an­burður bendir til þess að stór hluti allra villt­ustu víð­ern­anna sé á Íslandi.

Nátt­úru­vernd­ar­sam­tökin ÓFEIG ósk­uðu eftir útreikn­ingi á því hjá einum skýrslu­höf­unda, hversu stórt hlut­fall er um að ræða. Svarið er að af 56.810 km2 villt­ustu víð­erna í Evr­ópu (svæðin sem eru dökk­bleik á korti 2b og 3b, villtasta 1% Evr­ópu) eru 24.063 km2 á Íslandi (óbirt gögn frá dr. Steve Car­ver). Íslend­ingar hafa því í vörslu sinni rúm 42% af allra villt­ustu víð­ernum Evr­ópu. Það er því ærin ástæða til að staldra við og spyrja: Hvað ætlum við að gera með þau? Eru þau frið­lýst? Hvernig stöndum við að varð­veislu þeirra?

Þótt full­nægj­andi kort­lagn­ing hafi ekki enn farið fram á stærð, ein­kennum og gæðum stakra víð­erna­svæða á Íslandi er aug­ljóst að víð­ernin hljóta að vera jafn­mis­mun­andi og þau eru mörg. Og þá vaknar auð­vitað spurn­ing­in, eru sum íslensk víð­erni ef til vill mik­il­væg­ari en önn­ur?

Kort 3a. Víðerni Íslands miðað við Evrópu.
Kort 3a. Víðerni Íslands úr frá víðernum Evrópu.
Kort 3b. Villtustu víðernin á Íslandi.
Kort 3b. Villtustu víðernin á Íslandi.

Dranga­jök­ul­svíð­erni

Engum sem les þessa grein bland­ast vænt­an­lega hugur um að styr stendur um þá hug­mynd að virkja Hvalá á Ströndum og að virkj­un­ar­fram­kvæmdir ógna Dranga­jök­ul­svíð­ern­um. Hval­ár­virkjun sjálf og eyði­legg­ing víð­ern­anna vegna hennar eru þó ekki við­fangs­efni þess­arar grein­ar, heldur þeirrar næstu. Hins vegar þarf að ræða umbúða­laust hvers virði Dranga­jök­ul­svíð­erni eru í hinu stóra sam­hengi. Hvernig stand­ast þau sam­an­burð við önnur víð­erni á Íslandi eða í Evr­ópu, eða jafn­vel heim­in­um?

Eins og fyrr segir eru Dranga­jök­ul­svíð­erni næst­stærstu víð­erni Íslands utan mið­há­lend­is­ins. Stærðin segir þó ekki nema hálfa sög­una. Í fyrsta lagi eru Dranga­jök­ul­svíð­erni gríð­ar­lega fjöl­breytt að nátt­úru­fari. Þar má finna jök­ul­lendi og iðja­græna grasi vaxna dali, jök­ulár og tær bergvatns­föll, fossa á heims­mæli­kvarða, heiða­vötn og auðn­ir, mis­gengi, berg­ganga og heitar laug­ar, sendnar reka­fjör­ur, sjáv­ar­lón og jafn­vel ein­hver mestu stand­berg jarð­ar. Þau hafa nán­ast allt sem Ísland hefur upp á að bjóða í jarð­fræði­legu til­liti nema helst sjálfa eld­virkn­ina sem ein­skorð­ast við mið­bik lands­ins. Líf­ríki Dranga­jök­ul­svíð­erna er einnig fjöl­breytt. Ref­ur­inn á þar griða­svæði, fuglar og smá­dýr trítla um mela og móa, æðar­fugl og selur lóna úti fyrir landi og í björg­unum liggur svart­fugl. Hvíta­birnir heim­sækja svæðið við og við, jafn­vel haf­örn og ekki er óhugs­andi að uppi á heið­unum finn­ist snæ­ugla, sem hefur við og við sést til á Strönd­um. Vist­gerðir eru margs konar enda land­svæðið fjöl­breytt og stórt. Jafn­vel heið­arnar eins og Ófeigs­fjarð­ar­heiði, sem sumir segja sviplitlar og lít­ils­verð­ar, gegna sínu mik­il­væga hlut­verki í gang­verki nátt­úr­unnar og eru órjúf­an­legur hluti þess­ara miklu víð­erna.

En það sem Dranga­jök­ul­svíð­erni hafa þó umfram öll önnur stærstu víð­erni Íslands eru ummerki um alda­langt sam­spil mann­lífs og nátt­úru. Á víð­ernum mið­há­lend­is­ins eru eðli­lega lítil ummerki um forna mann­vist. Hvað þetta varðar er ekki að finna önnur óbyggð víð­erni sam­bæri­leg Dranga­jök­ul­svíð­ernum nema ef til vill á utan­verðum Flat­eyj­ar­skaga og á Víkna­slóð­um. Þau svæði eru þó bæði miklu minni umfangs og aðgengi­legri á öku­tækj­um. Lak­ara aðgengi fyrir vél­knúin öku­tæki eitt og sér gerir Dranga­jök­ul­svíð­erni verð­mæt­ari á öllum víð­ern­is­mæli­kvörð­um. Því eru þau í raun ein­stök á Íslandi. Þau eru eyði­byggð­ir, öfugt við víð­erni mið­há­lend­is­ins sem aldrei hafa verið í byggð. Umsvif manns­ins á Ströndum hafa hins vegar lítið sett mark sitt á landið vegna þess hve nútím­inn staldr­aði þar stutt við, svo landið er mjög ósnortið þrátt fyrir mann­lífsminjarn­ar. Vegna þessa hafa Dranga­jök­ul­svíð­erni gríðar­legt vernd­ar­gildi – mjög lítt snortið svæði en með mikla og óhemju sér­stæða sögu byggðar og mann­lífs.

Mann­lífsminjar

Lands­lag er ekki bara hið nátt­úru­lega. Lands­lag á hverjum stað mót­ast í raun af heild­ar­upp­lifun þess sem fer um land­ið. Það breyt­ist með árs­tíð­um, veðri og vind­um, snjóa­lögum og skýja­fari. Og upp­lifun okkar af lands­lagi nær jafn­vel lengra en það. Sagan sjálf er hluti af lands­lag­inu. Fólkið sem bjó á hverjum stað, þjóð­leiðir og hlaðnar vörð­ur, gamlir garðar og sagnir um forn kot­býli. Ósköp venju­leg heiða­lönd geta litið allt öðru­vísi út fyrir okkur ef við vitum að um þau lá forn þjóð­leið milli byggð­ar­laga. Hverjir fóru þar um og af hverju? Eru þjóð­sögur tengdar þjóð­leið­inni, fórst kannski ein­hver þarna á heið­inni? Lands­lagið tekur þannig til allra okkar til­finn­inga og minn­inga, þjóð­sagn­anna, jafn­vel munn­mæla og sjálfra örnefn­anna. Allt flétt­ast þetta sam­an, og á Ströndum greyp­ist þetta djúpt í vit­und allra sem fara um svæð­ið.

Sögur fólks, minn­ing­ar, gamlar þjóð­leið­ir. Í raun felst öll byggða­sagan frá land­námi í lands­lag­inu og svæð­inu. Þarna hafa Dranga­jök­ul­svíð­erni ótví­ræða stöðu sem stærstu og mik­il­væg­ustu óbyggðu víð­erni lands­ins ef horft er til mann­lífsminja. Grein­ar­höf­undur getur líka nán­ast full­yrt að allir sem fara um Dranga­jök­ul­svíð­erni skynji ákaf­lega djúpt hið sér­staka sam­spil manns og nátt­úru þar í gegnum ald­irn­ar. Norð­ur­hluti Stranda (norðan við núver­andi byggð í Árnes­hreppi) og Horn­strandir eru í eyði en menn­ing­arminjarnar blasa þar við, til vitnis um mjög sér­stæða lífs­hætti þar sem menn nýttu hlunn­indi sjávar öldum saman meðan hefð­bundnir land­kostir til búskapar voru mjög rýr­ir.

Feg­urð svæð­is­ins felst í þessu öllu sam­an, hvernig fjöl­breytt og mik­il­feng­legt lands­lagið flétt­ast saman í hinu nátt­úru­lega og mann­lega, sem nú er horfið en liggur ennþá svo djúpt í kjarna svæð­is­ins.

Víð­erni á heims­mæli­kvarða

Vegna stærðar sinnar og villtrar nátt­úru eru Dranga­jök­ul­svíð­erni í raun óþrjót­andi upp­spretta kyrrð­ar­stunda fyrir hvern sem heim­sækir þau. Mann­lífsminjarnar eru nýtt lag ofan á önnur ein­kenni svæð­is­ins og að ofan­greindu sögðu er ekki óvar­legt að halda því fram að Dranga­jök­ul­svíð­erni og Horn­stranda­friðland séu í raun með allra mik­il­væg­ustu sam­felldu víð­ernum lands­ins.

Og ef við lítum til Evr­ópu eða jafn­vel heims­byggð­ar­inn­ar, hvernig stand­ast þau sam­an­burð? Eins og fyrr segir er stór hluti af villtasta pró­senti Evr­ópu einmitt á Íslandi, eða rúm 42%, og af þeim eru 1-2% innan sjálfra Dranga­jök­ul­svíð­erna. Mik­il­vægi Dranga­jök­ul­svíð­erna á alþjóð­legum kvarða hrópar á okk­ur, þó ekki sé nema bara vegna þessa. Eru þetta ef til vill með allra mik­il­væg­ustu villtu víð­ernum Evr­ópu ef horft er til stærð­ar, nátt­úru og mann­lífsminja? Það væri í það minnsta fróð­legt að bera slíkar vanga­veltur undir sér­fræð­inga erlendis á þessu sviði.

Það er nefni­lega óþægi­lega margt sem bendir til þess að við hér á landi höfum ekki fylli­lega áttað okkur á því hvað við höfum í víð­ern­unum umhverfis Dranga­jökul og norður á Horn­strönd­um. Það er sem betur fer alls ekki of seint að snúa af þeirri furðu­legu óheilla­braut sem hefur verið mörkuð með áformum um Hval­ár­virkj­un. Í stað þess að fórna þessu mik­il­væga og merka svæði fyrir fram­tíð­ar­hlut­hafa og við­skipta­vini HS Orku, væri rétt­ara skref að óska eftir til­nefn­ingu svæð­is­ins á heimsminja­skrá UNESCO. Sunnan Vest­fjarð­ar­kjálkans hefur annað svipað svæði, Breiða­fjörð­ur, verið á lista yfir mögu­leg svæði til til­nefn­ingar á heimsminja­skrána. Árnes­hreppur og eyði­byggðir Stranda eiga ekki síður heima þar, sem sam­fellt menn­ing­ar­lands­lag horfinnar byggðar og síð­ustu útvarða mann­lífs sem enn búa á Strönd­um. Svæðið myndi falla vel að flokki (v) í við­mið­un­ar­lista heimsminja­nefnd­ar­inn­ar, sem á við svæði sem eru „fram­úr­skar­andi dæmi um hefð­bundna byggð manna, land­búnað þeirra eða sjó­sókn og ein­kenn­andi fyrir menn­ing­ar­sam­fé­lag eða fyrir umsvif manna í umhverfi sínu, sér­stak­lega ef þeim umsvifum er hætta búin og þau á hverf­anda hveli.“

Umheim­ur­inn og ókomnar kyn­slóðir Íslend­inga yrðu okkur vafa­laust ævin­lega þakk­lát fyrir björgun Dranga­jök­ul­svíð­erna frá virkjun og eyði­legg­ingu. Ábyrgð okkar sem ráðum örlögum svæð­is­ins, hvort það verði eyði­lagt með virkjun eða verndað til fram­tíð­ar, er mik­il. Með frið­lýs­ingu og jafn­vel til­nefn­ingu svæð­is­ins til heimsminja­skrár mætti beina athygli ferða­manna að svæð­inu svo um munar og yrði slíkt marg­falt sterk­ari leikur í björgun byggðar í Árnes­hreppi heldur en virkjun gæti nokkurn tíma orð­ið.

Í seinni grein minni um þetta mál, mun ég fjalla um það hvort óbyggð víð­erni úti­loki fólk og mann­virki. Ég mun von­andi líka geta sagt frá jákvæðum við­brögðum stjórn­valda við umleitan um að leggja auk­inn þunga í að vernda íslensk óbyggð víð­erni í sam­ræmi við verð­mæti þeirra í alþjóð­legu sam­hengi. Ég mun fjalla um mál­efnið fyrst og fremst út frá hug­myndum um Hval­ár­virkjun á Strönd­um, sem ógna veru­lega ein­hverjum allra­merki­leg­ustu óbyggðu víð­ernum lands­ins, og sýna fram á hver raun­veru­leg skerð­ing víð­erna yrði af virkj­un­inni, út frá bestu fáan­legu upp­lýs­ing­um.

Ég vil þakka dr. Steve Car­ver við Háskól­ann í Leeds fyrir gagn­legar upp­lýs­ingar við ritun þess­arar grein­ar.

Höf­undur er jarð­fræð­ing­ur, höf­undur bók­ar­innar Veg­vísir um jarð­fræði Íslands og stjórn­ar­maður í ÓFEIGU nátt­úru­vernd.

Ert þú í Landvernd?

Taktu afstöðu með náttúrunni og gakktu í Landvernd