Sífellt fjölgar grænum og vænum skólum sem vinna að því að fá Grænfánann
Skólar á grænni grein – Grænfáninn veturinn 2003-2004
Verkefnið Skólar á grænni grein er nú orðið þriggja ára á Íslandi og sýnist komið til að vera.
Stýrihópur verkefnisins
Í stýrihópi um Skóla á grænni grein eru Anna Borg Harðardóttir, fulltrúi Kennarasambands Íslands, Hafdís Ragnarsdóttir, umhverfisfræðingur og kennari, Ingibjörg ólafsdóttir / Hugi ólafsson frá umhverfisráðuneyti, Heiðrún Guðmundsdóttir frá stjórn Landverndar og Tryggvi Jakobsson útgáfustjóri Námsgagnastofnunar auk Sigrúnar Helgadóttur verkefnisstjóra verkefnisins og Tryggva Felixsonar framkvæmdastjóra Landverndar. Hópurinn hélt fjóra fundi veturinn 2003-2004.
Skólarnir
Nú eru 27 skólar í verkefninu. Vorið 2004 munu fimm nýir skólar fá fána til tveggja ára og þeir þrír skólar sem fengu hann fyrstir skóla vorið 2002 munu fá fána í annað skipti. Þegar starfsárinu lýkur munu því 14 fánar blakta við jafnmarga íslenska skóla.
Námsstefnur í Vatnsveituhúsi og Dublin
Starf vetrarins hófst sem áður í undirbúningi námsstefnu fyrir kennara og aðra starfsmenn skólanna. Námsstefnan var haldin í Gvendarbrunnahúsi í Heiðmörk í tilefni af ári vatnsins. Til hennar komu 33 þátttakendur frá 18 skólum. Flutt voru erindi um safnkassa og rafmagnssparnað. Farið var í verkefni um vatn, bæði úti og inni, og Gvendarbrunnahúsið skoðað. Fyrst og fremst er þó mikilvægt fyrir þetta fólk að hittast, ræða saman og bera saman bækur sínar.
Í byrjun desember fór Sigrún Helgadóttir á ársfund allra verkefnisstjóra verkefnisins í hinum ýmsu löndum en verkefnið er unnið í 28 löndum. Ársfundurinn var að þessu sinni haldinn í Dublin í Írlandi. Grænfánaskólar í Dublin voru heimsóttir og fundir þreyttir.
Heimasíðan
Þegar Landvernd fékk nýja heimasíðu fylgdi Grænfánaverkefnið með og fékk sérstaka síðu. Þar inn eru settar upplýsingar um verkefnið og m.a. allar fundargerðir stýrihóps. Af þessu er mikið hagræði og ekki annað að sjá en að heimasíðan sé mikið notuð.
Íslenskir Grænfánar
Skóli sem skráir sig í verkefnið, Skólar á grænni grein, hefst handa við að stíga ákveðin skref til umhverfisbóta í skólanum bæði hvað varðar rekstur skólans og menntun nemenda. Þegar skólinn telur sig tilbúinn sækir hann um að fá fána. Stýrihópur verkefnisins fer yfir umsókn skólans og meðfylgjandi gögn og fulltrúar hans heimsækja skólann. Ef allt er sem skyldi er skólanum veittur Grænfáninn til tveggja ára. Við hátíðlega athöfn er fáninn dreginn að húni og blaktir þar alla daga og jafnvel nætur.
Fánarnir hafa verið keyptir erlendis frá og sýnast aðallega miðaðir við veðurfar Miðjarðarhafslanda. Þeir trosna fljótt og étast upp í rokbeljandanum hérlendis. Því fékkst leyfi til þess að framleiða íslenska fána og verða þeir afhentir skólunum í vor. Svo er að sjá hvernig íslensk framleiðsla stendur sig í íslensku veðurfari.
Leikskólarnir með
Þegar verkefnið hófst á Íslandi var það lagað að danskri fyrirmynd en í Danmörku geta leikskólar ekki sótt um Grænfána. Ástæðan er sú að Danir telja að svo ung börn geti ekki verið virkir þátttakendur á jafnréttisgrundvelli í umhverfisráði skóla, en slíkt ráð er eitt skilyrði þess að skólar fái fánann. Árið 2002 var gerð tilraun að sænskri fyrirmynd að leikskólar gætu komið inn í verkefnið í samvinnu við grunnskóla og tveir leikskólar hafa farið inn í verkefnið á þann hátt. Leikskólar hafa lengi sýnt umhverfismálum mikinn áhuga og sumir voru ekki sáttir við að geta ekki tekið þátt í verkefninu á eigin forsendum. Þess vegna var leitað ráða hjá höfðustöðvum Grænfána í Portúgal. Svar þeirra var ótvírætt. 5-6 ára gömul börn geta tekið ákvarðanir. Nemendur í leikskólum eiga, eins og nemendur í öðrum skólum, að tileinka sér lýðræðisleg vinnubrögð við að taka ákvarðanir um umhverfisbætur bæði í skólanum og heima. Foreldrar og kennarar eiga að útskýra umhverfismálin fyrir nemendum á máli sem þeir skilja en ekki að taka ákvarðanir fyrir nemendur. Þeir leikskólar sem treysta sér til að vinna á þennan hátt geta tekið þátt í verkefninu. Þessi ákvörðun var tilkynnt á ráðstefnu umhverfisfræðsluráðs sl. haust um umhverfismennt í leikskólum þar sem verkefnið um Skóla á grænni grein var kynnt. Núna eru sjö leikskólar skráðir í verkefnið og frá og með vorinu 2004 munu blakta Grænfánar við þrjá þeirra.
Styrkir ráðuneyta og framhaldsskólarnir
Á þessu ári styrkir menntamálaráðuneytið verkefnið um 700 þúsund krónur og umhverfisráðuneytið um 350 þúsund krónur. Í bréfi sem fylgdi tilkynningu menntamálaráðuneytisins um styrkveitinguna kom fram ósk hjá ráðuneytinu að framhaldsskólar kæmu inn í verkefnið. Verkefnið hefur því aðeins verið kynnt í framhaldsskólum nú á vormánuðum en enn hefur þó enginn framhaldsskóli skráð sig í það.
