Lambhagafoss í Hverfisfljóti
Umhverfisstofnun telur að framkvæmdir vegna virkjunar Hverfisfljóts geti haft í för með sér umtalsverð sjónaræn áhrif og breytingar á ásýnd lands. Þetta kemur fram í umsögnum sem stofnunin sendi Skipulagsstofnun þegar unnið var að ákvörðun um hvort framkvæmdin skuli háð mati á umhverfisáhrifum. Í umsögnum sínum bendir Umhverfisstofnun á að framkvæmdin sé innan svæðis sem enn sé að mestu leyti óraskað og að svæðið sé viðkvæmt fyrir raski.
Í ákvörðun Skipulagsstofnunar þess efnis að framkvæmdin skuli ekki háð mati á umhverfisáhrifum kemur m.a. fram að átta metra breið vegslóð muni raska Skaftáreldahrauni varanalega en 2 km leiðarinnar yrðu lagðir um úfið hraun og 4,5 km um sandoprið hraun. Umhverfisstofnun bendir í umsögn sinni á að þessar jarðmyndanir falli undir 37. gr. náttúruverndarlaga. Þá er bent á að stofnunin hafi lagt til að Skaftáreldahraun, ásamt jaðarsvæðum, verði firðlýst sem náttúruvætti enda sé um að ræða eitt mesta hraun sem runnið hefur á söglegum tíma og tengist jafnframt sögu og trú. Umhverfisstofnun telur að nýr vegur, allt að 7 km langur, muni skerða verndargildi hraunsins.
Landvernd bendir í þessu samhengi á að í lögunum eru nýir vegir utan þéttbýlis sem eru 10 km eða lengri án undantekinga háðir mati á umhverfisáhrifum. Hér hljóta menn að spyrja sig hvort rétt sé að leggja 7 km langan veg um Eldhraun, sem hefur afar hátt verndargildi, án þess að fram fari umhverfismat. Þegar vitað er að lögformlegt umhverfismat þarf að fara fram ef leggja á nýjan 10 km langan veg um svæði sem hefur enga sérstöðu og nýtur engrar sérstakrar verndar.
Umhverfisstofnun bendir á að fossar í Hverfisfljóti eru á skrá yfir fossa sem talið er æskilegt að vernda. Virkjunin mun ekki hafa mikil áhrif á útlit þeirra að sumarlagi. Á veturna geta áhrifin hinsvegar orðið umtalsverð þar sem rennsli árinnar hefur farið niður í 4 rúmmetra á sekúndu sem samsvarar áætlaðri vatnstöku virkjunarinnar. Umhverfisstofnun telur að æskilegt hefði verið að gera grein fyrir áhrifum á ásýnd fossanna miðað við mismundandi rennsli.
Hér má nálgast fyrri umsögn Umhverfisstofnunar.
Hér má nálgast seinni umögn Umhverfisstofnunar.
Hér má nálgast kæru Landverndar um virkjun í Hverfisfljóti
