Í tillögu að breytingu á staðfestu svæðisskipulagi Miðhálendis Íslands 2015 er gert ráð fyrir því að reisa „hálendismiðstöð“ á Skálpanesi við Langjökul. Afar óheppilegt er ef samvinnunefnd um Miðhálendi Íslands myndi gera slíka grundvallarbreytingu á skipulagi Miðhálendisins núna þegar útlit er fyrir að nefndin verði aflögð og umhverfisráðherra falið að marka stefnu svæðisins í sérstöku landsskipulagi, sbr. fyrirliggjandi drög að frumvarpi til skipulagslaga.
Samvinnunefnd miðhálendis
Skúlagötu 21
101 Reykjavík
13. október 2006
Efni: Athugasemdir Landverndar við tillögu um breytingar á Svæðisskipulagi Miðhálendis Íslands 2015.
Stjórn Landverndar hefur kynnt sér tillögu Samvinnunefndarinnar um breytingu á staðfestu svæðisskipulagi Miðhálendis Íslands 2015 þar sem gert er ráð fyrir því að reisa „hálendismiðstöð“ á Skálpanesi við Langjökul. Við skoðun á áformum þeirra sem huga á framkvæmdir á svæðinu kom í ljós að ekki er um hefðbundna hálendismiðstöð að ræða heldur „afþreyingarhótel“ eins og fram kemur í meðfylgjandi grein úr fréttablaðinu Glugginn 13. október. Með því að gera ráð fyrir slíku hóteli inni á miðhálendinu væri verið að gera grundvallarbreytingu á nýtingu miðhálendisins. Afar óheppilegt er ef samvinnunefnd um Miðhálendi Íslands myndi gera slíka grundvallarbreytingu núna þegar útlit er fyrir að nefndin verði aflögð og umhverfisráðherra falið að marka stefnu svæðisins í sérstöku landsskipulagi, sbr. fyrirliggjandi drög að frumvarpi til skipulagslaga.
Hugmyndir um ferðaþjónustumiðstöð við Langjökul voru ræddar á aðalfundi Landverndar þann 29. apríl s.l. Fundurinn sendi frá sér ályktun þar sem Samvinnunefnd um miðhálendið er hvött til þess að hafna hugmyndum um ferðaþjónustumiðstöð við Langjökul, sbr. meðfylgjandi bókun aðalfundar. Sjónarmið Landverndar um að hálendið skuli gert að griðarsvæði hefur fengið jákvæða umfjöllun eins og sjá má í meðfylgjandi leiðara Morgunblaðsins 2. maí s.l. þar sem m.a. segir: „Nú dettur mönnum í hug að byggja hótel í námunda við Langjökul og augljóst af greinaskrifum formanns Samvinnunefndar um miðhálendið hér í Morgunblaðið að hann hefur engan skilning á því hvaða verðmæti eru hér í húfi.“ Með vísan í bókun aðalfundar Landverndar og skrif Morgunblaðsins í framhaldi af bókuninni má ætla að áform um hótel á miðhálendinu yrðu afar umdeild.
Minnt er á að í svæðisskipulaginu er lögð áhersla á „mannvirkjabelti“ – sjá bls 70. En þar er sérstök áhersla lögð á eftirfarandi:
„Allri meirihátttar mannvirkjagerð verði haldið innan ákveðinna brauta, s.k. mannvirkjabelta. Á mannvirkjabeltum eru aðalfjallvegir [……] helstu þjónustusvæði ferðamanna; jaðarmiðstöðvar, hálendismiðstöðvar og hluti skálasvæða. ….“
Í tillögunni er gert ráð fyrir því að hálendismiðstöð á „almennu verndarsvæði“ í jaðrinum á „náttúruverndarsvæði“ það er því vandséð að tillagan samræmaist áhersluatriðum svæðisskipulagsins þar sem ekki er um „mannvirkjabelti“ að ræða á þessum slóðum.
Á bls. 82 í skipulaginu kemur fram að:
„Við endurskoðun skipulagsins er gert ráð fyrir að þjónustustöðvum geti helst fjölgað á jaðarsvæðum hálendisins og í tengslum við aðalfjallvegi, stofnvegi hálendisins.“
Sú staðsetning sem hér er lögð til er ekki á jaðarsvæði hálendisins né heldur við aðalfjallveg eða stofnveg heldur er hún í jaðri náttúruverndarsvæðis þar sem síst ætti að gera ráð fyrir mannvirkjum. Tillagan samræmist því ekki því sem fram kemur um endurskoðun á skipulaginu.
Í fyrirliggjandi tillögu að drögum að frumvarpi um skipulagsslög er gert ráð fyrir því að Samvinnunefnd Miðhálendisins verði aflögð og að heildstæð stefnumörkun fyrir Miðhálendið verði í höndum umhverfisráðherra sem fjalla á um svæðið í landsskipulagi. Landvernd telur afar óheppilegt ef samvinnunefndin myndi nú á sínum síðustu dögum samþykkja jafn miklar grundvallar breytingar og hér eru lagaðar til.
Virðingarfyllst
Bergur Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Landverndar.
Meðfylgjandi er:
• Bókun aðalafundar Landverndar um að hálendi Íslands verði griðarsvæði.
• Leiðari Morgunblaðsins 2. maí 2006 þar sem tekið er undir bókun aðalfundar Landverndar.
• Forsíða fréttablaðsins Glugginn 13. október þar sem greint er frá hugmyndum Afþreyingarfélagsins um fjallahótel við Skálpanes.
