Hrafnabjargarfoss í Skjálfandafljóti
Hrafnabjargarfoss í Skjálfandafljóti

Skjálfandafljót á upptök sín í Vonarskarði og rennur óbeislað um 180 km leið til sjávar í Skjálfanda. Fljótið rennur um norðanvert hálendi Íslands og mikil víðerni og margir fagrir fossar á við Goðafoss, Hrafnabjargafoss og Aldeyjarfoss eru í Skjálfandafljóti. Hrafnabjargafoss er í Skjálfandafljóti rétt ofan við Aldeyjarfoss. Með virkjun og stíflu við Hrafnabjörg yrði um 7 km2 af rýru gróðurlendi á hálendinu sökkt í 27 km² stóru miðlunarlóni, en útrás virkjunarinnar myndi opnast um 300 m ofan við Aldeyjarfoss.

Skjálfandafljót

Skjálfandafljót kemur úr Vonarskarði og rennur norður í Skjálfandaflóa. Stórbrotnar náttúruminjar er að finna í og við vatnasvið Skjálfandafljóts, eins og Goðafoss, Laufrönd og Neðribotna, Ingvararfoss, Hrafnabjargafoss, Aldeyjarfoss, Þingey, Skuldaþingsey, votlendi á Sandi og Sílalæk í Aðaldal, Gæsavötn við Gæsahnjúk, Tungnafellsjökul og Vonarskarð.

Þrjár virkjunarhugmyndir eru í Skjálfandafljóti, þ.e. Eyjadalsárvirkjun, Fljótshnúksvirkjun og Hrafnabjargavirkjun A. Faghópur I í 2. áfanga rammaáætlunar telur að Skjálfandalfljót sé meðal verðmætustu svæða landsins með tilliti til landslags og víðerna. Æskilegt er að friðlýsa Skjálfandafljót frá upptökum til ósa.

Friðlýstar minjar á svæðinu eru Þingey, Skuldaþingsey, Hrauntunga, Hofgarður og nafnlaust býli við Fiskiá. Þingstaðirnir tveir í Skjálfandafljóti (Þingey og Skuldaþingsey) eru með merkari og best varðveittu fornminjum á Íslandi og leifar af fjölmörgum þingbúðum sjást þar enn.

Ein sögufrægasta ferðaleið landsins Bárðargata liggur um svæðið en götuna eru ferðamenn farnir að ganga á ný.

Lífríki

Skjálfandafljót ofan við Aldeyjarfoss og votlendi við Sand og Sílalæk við botn Skjálfandaflóa eru svæði sem hafa komið til álita sem alþjóðlega mikilvæg fuglasvæði (Important Bird Areas IBAs). IBA svæði eru ekki aðeins mikilvæg á landsvísu heldur einnig í alþjóðlegu samhengi.

Margar fuglategundir verpa á þessum svæðum og fjöldi annarra tegunda nýta svæðið í ætisleit á leið til og frá norðlægum slóðum.

Með Hrafnabjargavirkjun A yrðu þessi fuglasvæði í hættu.

Virkjunarhugmyndir

Hrafnabjargavirkjun og Fljótshnúksvirkjun myndu þurrka upp Aldeyjarfoss sem löngum hefur þótt einn af fallegri fossum landsins með einstakri stuðlabergsumgjörð sinni.

Hrafnabjargavirkjun felur í sér virkjun við Hrafnabjörg með miðlun á Fljótsdalnum sunnan við Hrafnabjörg.

Virkjunin myndi sökkva stóru gróðursvæði á hálendinu með 27² km stóru miðlunarlóni. Með hugmynd A um Hrafnabjargarvirkjun yrði virkjunin 89 MW, 50 MW með hugmynd B og 37 MW með hugmynd C. Króksdalur, sem lónið myndi sökkva, liggur 300 metrum lægra yfir sjávarmáli en umhverfi hans og er gróinn að hálfu. Snjóa leysir því miklu fyrr í árdalnum en í nágrenni hans og opnar svæðið fyrir gróður, skordýr og fugla.

OS:
A: https://orkustofnun.is/gogn/Skyrslur/OS-2015/OS-2015-04-Vidauki-11.pdf
B: https://orkustofnun.is/gogn/Skyrslur/OS-2015/OS-2015-04-Vidauki-12.pdf
C: https://orkustofnun.is/gogn/Skyrslur/OS-2015/OS-2015-04-Vidauki-13.pdf

Hefur þú ábendingu um svæðið?
Sendu okkur línu á natturukortid (hjá) landvernd.is